Prostytucja za zasłoną
Autorką, jak i zarazem narratorką filmu jest Nahid Persson Sarwestani. W latach 80-tych musiała uciekać z ojczystego Iranu, gdzie pracowała jako dziennikarka. Wcześniej nie kryjąc swoich komunistycznych sympatii brała udział w rewolucji 1979 roku, w wyniku której obalono szacha. Jednak po przejęciu władzy przez ajatollaha Chomeiniego i proklamowaniu Islamskiej Republiki Iranu o trudnym do sklasyfikowania ustroju politycznym, łączącym elementy demokracji z religijną dyktaturą - okazało się, że dla przeciwników tych władz miejsca w Iranie nie ma. Wprowadzono prawa wzorowane na szariacie, który nie uznając rozdziału życia świeckiego i religijnego reguluje zarówno kwestie religijne, jak też codzienne życie muzułmanina.
Nahid Persson Sarwestani jako przeciwniczka reżimu musiała uciekać z Iranu. Schronienie znalazła w Szwecji, gdzie realizuje filmy dokumentalne o Iranie, problemach kobiet i emigracji. Prostitution Behind the Veil (Prostitution bag sloret) to właśnie jedno z jej najbardziej znanych i docenianych w świecie dzieł.
W Iranie na wiele aspektów życia rodzinnego, ale też i społecznego prawo szariatu nałożyło specyficzną maskę. Najbardziej jaskrawym jej przykładem jest sytuacja kobiet, którym odmawia się pełni praw, choć, co warto podkreślić, obecnie w Iranie większość osób studiujących to kobiety. W Iranie oficjalnie nie istnieją problemy społeczne, takie jak narkotyki, czy prostytucja. Jednak pod maską oficjalnych praw kryje się zupełnie inna, jakże odmienna rzeczywistość.
W Islamskiej Republice Iranu kobiety pozbawiono większego wpływu na życie społeczne. Pracując nad jednym z filmów reżyserka zaprzyjaźniła się z irańskimi prostytutkami, zainteresowała się ich ogromną potrzebą opowiadania. To właśnie dwie prostytutki Minna i Fariba, dodatkowo uzależnione od narkotyków są bohaterkami tego filmu. Koran, choć potępia intymne relacje pozamałżeńskie, to za sprawą małżeństwa zawieranego na czas określony, które może trwać od dwóch godzin do kilkudziesięciu lat sprytnie legalizuje prostytucję, która oficjalnie w Iranie nie istnieje. Taka instytucja małżeństwa zawartego na określony czas nazywa się siqe.*
Reżyserka przez ponad rok towarzyszyła Minnie i Faribie z kamerą, portretując poprzez ich pryzmat irańskie społeczeństwo. Pokazuje codzienne życie prostytutek, ale opisuje też rzeczywistość irańskiej klasy średniej i dramat uzależnienia od narkotyków.
To mocny i bardzo przekonywujący film dokumentalny. Filmowanie prostytutek na ulicy było wielkim wyzwaniem, za które jak się okazuje przyszło zapłacić cenę. Autorka została przez władze Iranu właśnie za ten film ukarana dożywotnim zakazem wjazdu do kraju, ponadto otrzymuje groźby śmierci. Film zdobył wiele nagród, w tym Złotego Smoka podczas Krakowskiego Festiwalu Filmowego w 2005 roku.
Sebastian Sroka
"Prostytucja za zasłoną", Prostitution Behind the Veil
(Prostitution bag sloret),
reż. Nahid Persson Sarwestani,
Szwecja 2004, 58 min.
siqe - Koran wspomina o małżeństwach czasowych, które określa mianem mat'a (IV:24). Jest to być może aluzja do starego arabskiego, przedislamskiego jeszcze zwyczaju. Choć zwyczaj ten został zniesiony przez drugiego kalifa (Omara: Umar ibn al-Chattab), zyskał sankcję prawną u szyitów. Przeciwnikiem zakazu, jaki wprowadził Omar był Ali (Ali ibn Abi Talib) - czwarty kalif i pierwszy imam szyitów. W tym kontekście wypowiedział słynne zdanie: "Gdyby Omar nie zakazał mat'a, nikt by nie cudzołożył, chyba że jakiś nieszczęśnik."
Tekst pierwotnie był opublikowany w katalogu towarzyszącym 6. Przeglądowi Filmowemu, odbywającemu się w ramach Brave Festival 2011.